शहरं
Join us  
Trending Stories
1
आजपासून 'GST' उत्सव! मध्यम वर्गाला होणार मोठा फायदा; खरेदी वाढणार, अर्थव्यवस्थेला बूस्टर मिळणार
2
भारत-पाकिस्तान युद्ध मीच थांबवले; ४० पेक्षा अधिक वेळा ट्रम्प यांचा दावा, आता तरी नोबेल द्या
3
आजचे राशीभविष्य- २२ सप्टेंबर २०२५, 'या' राशींसाठी आजचा दिवस ठरणार खास! आर्थिक लाभ होणार
4
ट्रम्प हे मित्र की शत्रू..अमेरिकेच्या २ निर्णयांनी भारताला बसला मोठा फटका; पुढे काय करायला हवं?
5
घोडबंदर भागातील धुमसता असंतोष राजकीय? शिंदेसेनेची कोंडी करण्यासाठी भाजपा घालतंय खतपाणी
6
IND vs PAK : नाद करायचा नाय! अभिषेक-गिलची विक्रमी भागीदारी; पाकसमोर पुन्हा टीम इंडियाची 'दादागिरी'
7
IND vs PAK : दोघांनी ठरवून पाकची जिरवली! मैदानात नेमकं काय घडलं? मॅचनंतर अभिषेकनं सगळं सांगितलं
8
IND vs PAK : "खूप मजा आली..." अभिषेकच्या आईसह बहीण कोमलनं उडवली शाहीन आफ्रिदीची खिल्ली (VIDEO)
9
IND vs PAK : ... अन् अभिषेक शर्मा पाकिस्तानी गोलंदाजाला भिडला! पंचांनी सोडवलं भांडण (VIDEO)
10
पाकिस्तानी ‘खेळाडूंना’ जपानमध्ये अटक; परदेशात जाण्यासाठी वापरला वेगळाच अन् अफलातून फंडा
11
राज्य सहकारी बँकेत पती-पत्नीला एकत्र नोकरीला असेल बंदी; विवाहानंतर ६० दिवसांत राजीनामा बंधनकारक
12
जनाब, आपल्या पायाखाली काय जळते ते पाहा...अमेरिकेची चाल, भारताभोवती तयार होतोय धोकादायक त्रिकोण
13
विशिष्ट समुदायासाठी उभारली जाते इमारत; गृहनिर्माण संस्थांना सदस्य निवडीचा अधिकार आहे का?
14
धगधगत्या ज्वालेतून आली जगन्माता, भक्ती दाटते नाव घेता...; कुलस्वामिनीच्या उत्सवाचे विविध रंग
15
IND vs PAK : हार्दिक पांड्यानं सलामीवीराचं काम केलं होतं तमाम, पण अभिषेक शर्मानं कॅच सोडला अन्...(VIDEO)
16
दिवाळीच्या फटाक्यांवर सरसकट बंदीने प्रदूषणाचा प्रश्न सुटेल काय?
17
सुंदर पिचाई, नाडेला यांची ‘अळी मिळी गुपचिळी’ का?; आयटी क्षेत्रात मोठी अस्वस्थता
18
यूपी एटीएसने तीन संशयितांना भिवंडीतून पकडलं; पैसे गोळा करुन पॅलेस्टाइनला पाठवल्याचा आरोप
19
जीएसटी कपातीच्या पूर्वसंध्येलाच घोषणा; MG Hector १.४९ लाख, Gloster  ३.०४ लाख तर Astor एवढ्या हजारांनी कमी झाली...
20
'भारतीयांनी घाम गाळून तयार केलेल्याच गोष्टी घ्या'; ट्रम्प टॅरिफवरुन PM मोदींचे देशवासियांना आवाहन

अवकाश केंद्र ‘इस्रो’च्या नकाशावर : शिवाजी विद्यापीठाचे संशोधन केंद्र

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Updated: December 7, 2017 00:51 IST

पन्हाळगडावर शिवाजी विद्यापीठाने साकारलेल्या अवकाश संशोधन केंद्रात भारतीय अवकाश संशोधन संस्थेने (इस्रो) इंडियन रिजनल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टीम

ठळक मुद्देपावणेदोन वर्षापासून रिसीव्हर कार्यान्वित पावणेदोन वर्षांपासून उत्तम पद्धतीने संदेश (सिग्नल) ग्रहण केले जात आहेत.

संतोष मिठारीपन्हाळगडावर शिवाजी विद्यापीठाने साकारलेल्या अवकाश संशोधन केंद्रात भारतीय अवकाश संशोधन संस्थेने (इस्रो) इंडियन रिजनल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टीम (आय.आर.एन.एस.एस.) या उपग्रह कार्यक्रमांतर्गत एक रिसीव्हर बसविला आहे. त्याच्यामार्फत गेल्या पावणेदोन वर्षांपासून उत्तम पद्धतीने संदेश (सिग्नल) ग्रहण केले जात आहेत. या रिसीव्हरमुळे विद्यापीठाच्या अवकाश केंद्राची ‘इस्रो’च्या नकाशावर ओळख निर्माण झाली आहे.‘इस्रो’मधून निवृत्त झालेले प्रा. आर. व्ही. भोसले यांनी उल्कावर्षाव, खगोलशास्त्र, सौरडाग, वातावरणशास्त्र, आदींबाबतचे संशोधन, अभ्यासासाठी शिवाजी विद्यापीठातर्फे पन्हाळगडावर अद्ययावत अवकाश संशोधन केंद्र स्थापन करण्याची संकल्पना तत्कालीन कुलगुरू डॉ. के. बी. पवार यांच्यासमोर मांडली. यानंतर सन १९९३ मध्ये डॉ. पवार यांनी तत्कालीन जिल्हाधिकारी ए. आर. जैन यांच्याकडे पन्हाळगडावरील दोन एकर जागेची मागणी करणारा प्रस्ताव सादर केला. त्यावर त्यांनी पन्हाळगडावरील पुसाटी बुरुजाशेजारी एक एकर जागेवर आरक्षण नोंदविले. यानंतर पुढील प्रशासकीय कार्यवाही होऊन १९ वर्षांच्या प्रतीक्षेनंतर या केंद्राला मूर्त स्वरूप आले. अवकाश निरीक्षणासह या क्षेत्राशी निगडित विविध प्रकारचे संशोधन या केंद्रातून करण्याचे विद्यापीठाने ठरविले आहे. त्यानुसार या केंद्रामध्ये ‘इस्त्रो’च्या आय.आर.एन.एस.एस. या उपग्रह कार्यक्रमांतर्गत एक रिसीव्हर दि. ४ मार्च २०१६ रोजी बसविण्यात आला.‘इस्रो’च्या आय.आर.एन.एस.एस. या उपग्रह कार्यक्रमांतर्गत सात उपग्रह अवकाशात सोडले जाणार आहेत. त्यांपैकी पाच उपग्रह प्रक्षेपित आहेत. या सात उपग्रहांच्या साहाय्याने आपला देश आता स्वत:ची स्वतंत्र नेव्हिगेशन प्रणाली तयार करीत आहे. उपग्रहांकडून येणारे संदेश ग्रहण करण्यासाठी देशभरात सुमारे १०५ रिसीव्हर बसविण्यात येत आहेत. त्यांपैकी २३ व्या क्रमांकाचा रिसीव्हर शिवाजी विद्यापीठाच्या अवकाश संशोधन केंद्रामध्ये बसविण्यात आला आहे.आय.आर.एन.एस.एस. मालिकेमधील आतापर्यंत प्रक्षेपित करण्यात आलेल्या पाचही (१-ए ते १-ई) उपग्रहांकडून येणाºया संदेशांची पातळी या रिसीव्हरमध्ये उत्तमरीत्या नोंदविली जात आहे. या रिसीव्हरमुळे विद्यापीठाच्या अवकाश केंद्राने ‘इस्रो’च्या माध्यमातून भारतीय अवकाश कार्यक्रमाच्या नकाशावर स्थान मिळविले आहे.‘इस्त्रो’चा रिसीव्हर बसविल्याने या विद्यापीठाच्या केंद्राची भारतीय अवकाश कार्यक्रमात एक नवी ओळख निर्माण झाली आहे. यापुढे जाऊन अवकाश संशोधन करण्यासाठी ‘इस्रो’ची मदत, मार्गदर्शनानुसार उपक्रम राबविण्याचे विद्यापीठाचे नियोजन आहे. शाळा ते महाविद्यालयीन पातळीवरील विद्यार्थ्यांना हे केंद्र कसे उपयुक्त ठरेल, या दृष्टीने आमचे प्रयत्न राहणार आहेत.- डॉ. डी. टी. शिर्के,प्र-कुलगुरू, शिवाजी विद्यापीठ‘इस्रो’चा रिसीव्हर, रिव्ह्यू मीटर, वेदर स्टेशन, आदींच्या माध्यमातून संदेश आणि निरीक्षणे नोंदविण्याचे काम या केंद्रात सुरू आहे. यातून मिळणाºया माहितीचे विविध पद्धतींनी संशोधन, विश्लेषण करून त्यांना अधिक चांगल्या पद्धतीने अभ्यास करण्याची सुविधा संशोधक, विद्यार्थ्यांना उपलब्ध झाली आहे.- डॉ. ए. के. शर्मा,समन्वयक, अवकाश संशोधन केंद्र, शिवाजी विद्यापीठ